Nacionalna koalicija za decentralizaciju je utvrdila ozbiljne nepravilnosti, kako proceduralne, tako i suštinske u Nacrtu Prvih izmena i dopuna Prostornog plana administativnog područja grada Niša 2021, koji je Gradska uprava za građevinarstvo izložila na javni uvid po skraćenom postupku od 20.01.2021. do 03.02.2021. godine, a koje mogu imati dalekosežne posledice po stanovnike prigradskih i seoskih naselja unutar administrativnog područja grada.
Kao prvo, ističemo da se kroz planirane izmene i dopune Prostornog plana površina gradskog građevinskog zemljišta povećava čak tri puta, i to na račun poljoprivrednog i šumskog zemljišta, a sve pod izgovorom moguće izgradnje solarne elektrane u predelu sela Vrelo, na površini od 61,5 hektara. Ukratko, zbog eventualne izgradnje solarne elektrane koja zauzima površinu od nešto više od pola kvadratnog kilometra, Gradska uprava za građevinarstvo predlaže prenamenu čak 192,9 kilometara kvadratnih poljoprivrednog i šumskog, u gradsko građevinsko zemljište.
Za ovakvo opravdanje Gradske uprave za građevinarstvo ne postoji utemeljenje ni u činjenicama, ni u logici.
Koje skrivene činjenice i čiji interesi stoje iza forsiranja skraćenog postupka donošenja ovakvih izmena i dopuna, sa ciljem drastičnog povećanja površine gradskog građevinskog zemljišta?
Nacionalna koalicija za decentralizaciju smatra da se ovom prenamenom zemljišta najverovatnije prikrivaju veliki problemi koje gradsko rukovodstvo ima sa punjenjem gradskog budžeta.
Stanovnici prigradskih i seoskih naselja u okviru administrativne teritorije grada Niša, koji su i navedeni u Nacrtu izmena Plana, kao što su Rautovo, Radikina Bara, Manastir, Sićevo, Sečanica, Koritnik, Ostrovica, Kamenički Vis, Banja Topilo, Niška Banja, Bojanine Vode, Kunovica, Cerje, Kravlje, Lazarevo Selo, Turski Šanac, Vukmanovo, Prosek, Jelašnica, Berčinac, Donja Toponica, Supovac, Lalinske Pojate, Gornja Studena će, nakon izrade poreskih rešenja za 2021. godinu, plaćati porez prema osnovici za gradsko građevinsko zemljište (1544 din/m2) umesto prema osnovici za poljoprivredno zemljište (96 din/m2).
Ističemo i nepoštovanje Zakona prilikom sprovođenja postupka izmena i dopuna planskog dokumenta, jer nije u skladu sa Zakonom o planiranju i izgradnji, na koji se Gradska uprava za građevinarstvo poziva, kao osnove za sprovođenje skraćenog postupka.
Zakon precizira da se „u slučaju manjih izmena i dopuna planskog dokumenta, primenjuje se skraćeni postupak izmena i dopuna planskog dokumenta i takvu argumentaciju je više puta koristio u medijskim nastupima i odgovorni planer Dejan Stojanović. Međutim, uvidom u Nacrt izmena Plana lako se može videti da se ovim izmenama menja namena skoro jedne trećine administrativne površine grada Niša, odnosno čak 192,9 kvadratnih kilometara, tako da se nikako ne može koristiti procedura koja je propisana zakonom za manje izmene i dopune planskih dokumenata. Ovakvim izmenama i dopunama Nacrta izmena Plana, stanovnicima prigradskih i seoskih naselja osnovica za plaćanje poreza na imovinu može biti uvećana 16 puta!
Nacionalna koalicija za decentralizaciju upozorava izvršnu vlast grada Niša da mora da poštuje Zakon prilikom procedure izmena i dopuna planskog dokumenta, i da ovakvo postupanje može da da osnove sumnje u zloupotrebu položaja, manipulaciju informacijama i eventualni pokušaj obmane javnosti.
Da li će gradska vlast još jednom, na nezakonit način, pokušati da popuni rupe u budžetu kroz drastično uvećanje poreza i doprinosa na štetu poreskih obveznika, prenamenom zemljišta u njihovom vlasništvu, što je već jednom pokušala 2017? Nacionalna koalicija za decentralizaciju smatra da je to primarni razlog za ovu nelogičnu i nezakonitu proceduru izmena i dopuna najvažnijeg planskog dokumenta.
Od najvećeg značaja za stanovnike grada Niša je da se ovako značajne izmene i promene planskih dokumenata sprovode samo na Zakonom propisan način, uz sveobuhvatnu analizu i transparentno uključenje javnosti u sam proces izrade ovog dokumenta, pogotovo dela koji se reguliše Zakonom o planiranju i izgradnji, Zakonom o proceni uticaja na životnu sredinu, Zakonom o zaštiti prirode, i Zakonom o zaštiti životne sredine, jer postojeći Izveštaj o Strateškoj proceni uticaja Prostornog plana na životnu sredinu se odnosi samo na manji deo predloženih izmena i promena koje obuhvataju objekte solarne elektrane u KO Vrelo.
Na osnovu svega navedenog, Nacionalna koalicija za decentralizaciju zahteva od grada Niša, kao naručioca, Sekretarijata za planiranje i izgradnju grada Niša, kao nosioca izrade plana, i JP Zavod za urbanizam, kao obrađivača Plana, da predmetni Nacrt Prvih izmena i dopuna Prostornog plana administativnog područja grada Niša 2021, odmah povuku iz procedure, kako zbog uočenih nezakonitosti prilikom procesa oglašavanja na Javni uvid, tako i zbog nedostataka u samom Nacrtu koje mogu imati dalekosežne finansijske posledice po stanovnike prigradskih i seoskih naselja unutar administrativnog područja grada Niša. Ovim putem pozivamo i ostale organizacije civilnog društva, aktiviste i eksperte, da se priključe ovoj inicijativi kako bi zajedno sprečili očigledno nezakonito postupanje gradske vlasti, koje može imati dalekosežne negativne finansijske efekte na obične građane.
