Sadašnji model upravljanja Parkom prirode Stara planina potpuno zanemaruje lokalnu zajednicu, pa čak i lokalne investitore. Cilj biltena je da ukaže na potrebu decentralizacije modela upravljanja zaštićenim područjima i na nedostatak uključivanja lokalnih vlasti i lokalne zajednice u upravljanje i održivo korišćenje lokalnih resursa. Srbija će, u sklopu evrointegracija, morati da se ozbiljnije pozabavi uređenjem parkova prirode. Zakonski okvir za upravljanje prirodnim dobrima u Srbiji i dalje je nedovoljno usklađen sa standardima koje primenjuju zemlje Evropske unije.
U prvom biltenu “Bitka za južnu prugu, bitka za prirodu i održivi razvoj” kreiranom u okviru projekta Civilno društvo za unapređenje pristupanja Srbije EU predstavljeni su koncepti upravljanja prirodnim dobrima, sprega prirode i turizma, ali i potreba obrazovanja za održivi razvoj.
Kao jedan od osnovnih problema u Srbiji uočen je konflikt između održivog korišćenja zaštićenih područja i ekonomskih interesa upravljača te je istaknuta potreba za decentralizacijom modela upravljanja zaštićenim područjima.
Lokalne zajednice potpuno isključene iz procesa odlučivanja
Sadašnji model upravljanja Parkom prirode Stara planina, koji je gotovo istovetan u svim parkovima prirode u Srbiji kojima upravlja JP „Srbijašume“ potpuno zanemaruje lokalnu zajednicu, pa čak i lokalne investitore. U Srbiji tenutno ima 17 parkova prirode a Javno preduzeće „Srbijašume” upravlja sa tri parka prirode koji čine čini 92% površine svih parkova u Srbiji. Od ukupno 214 hiljada hektara koliko na koliko se prostire 17 parkova prirode, više od polovine (56,8%) nalazi se na teritoriji regiona Južne i Istočne Srbije. Najveći upravljač parkovima prirode JP „Srbijašume“ nadležno je i za upravljanje parkovima prirode koji se nalaze teritoriji Južne i Istočne Srbije. Srbijašume upravljaju parkom prirode“Stara planina” koji jenajveće zaštićeno područje u Srbiji, parkom prirode “Golija”, a čiji je jedan deo proglašen za Rezervat biosfere kao i parkom prirode „Sićevačka klisura”. Ovakvo prirodno dobro i resurs predstavlja veliku obavezu u smislu upravljanja, ali i veliki potencijal za razvoj ovog regiona, koji godinama, po svim mogućim parametrima, zaostaje za razvijenim regionima Beograda i Vojvodine. Ako se ukupnoj površini kojima upravlja JP Srbijašume doda površina svih Nacionalnih parkova, koji su takođe formirani kao javna preduzeća pod direktnim uticajem države, vidimo da država upravlja na više od 72,50% zaštićene teritorije. Na preostalih 27,50% teritorije upravljači su lokalna komunalna preduzeća, turističke organizacije, lovačka udruženja, udruženja građana i privredna društva koja upravljaju sa približno 360 područja od posebnog značaja za očuvanje prirode.
Ima li nade da upravljanje Starom planinom bude po ugledu na Provansu?
Kao najbolji primer dobre prakse primenjiv na Srbiju prepoznat je Model upravljanja parkovima u Francuskoj koji podrazumeva da regionalne vlasti sa državnim i regionalnim institucijama prave upravljački statut kojim se utvrđuju ciljevi razvoja parkova. Takođe, značaj uključivanja lokalne zajednice prepoznaje većina modela upravljanja prirodnim dobrima u Evropi, ali i širom sveta. Cilj biltena je da ukaže na potrebu decentralizacije modela upravljanja zaštićenim područjima i na nedostatak uključivanja lokalnih vlasti i lokalne zajednice u upravljanje i održivo korišćenje lokalnih resursa. Ima li nade da upravljanje Starom planinom bude po ugledu na Provansu, pročitajte u biltenu ,,Bitka za južnu prugu, bitka za prirodu i održivi razvoj’’ Bilten 1 i Bilten 2
Građani isključeni iz procesa upravljanja. Pročitajte više ovde.
