Negotin i Zaječar će imati upola manje stanovnika za 20 godina
Ukoliko se dosadašnji trend smanjenja broja stanovnika nastavi u periodu od 2020. do 2050. godine, kako su za „Blic” izračunali profesori matematike sa državnih univerziteta, opštine Babušnica, Gadžin Han i Crna Trava ostaće bez stanovnika, dok će one najugroženije sa juga i istoka Srbije ostati na nekoliko hiljada. Postoji velika opasnost da se veći gradovi poput Majdanpeka ili Negotina prepolove, ali njihov opstanak nije ugrožen za razliku od njihove okoline.
Najugroženija područja su pogranična mesta, istok i jug Srbije
Zvanični rezultati popisa biće poznati za desetak dana, ali i bez njih jasno je da je u poslednjih devet godina broj stanovnika smanjen za oko 300.000. Ovogodišnji popis pokazuje da je u najmanje dvadesetak opština broj stanovnika smanjen i do 20 odsto. Prognoze za naredni period još su pesimističnije.
Ukoliko se prati trend opadanja broja stanovnika, sa karte Srbije prvo bi mogla da bude izbrisana Crna Trava, i to već 2015. godine, kada bi u toj opštini ostala svega 53 stanovnika.
U Gadžinom Hanu gde je 2002. godine živelo nešto više od 10.000 ljudi, ove godine evidentirano je 18,3 odsto manje stanovnika. Ukoliko se trend iseljavanja i negativnog prirodnog priraštaja nastavi, ova opština bi, prema računici statističara, mogla da nestane već 2038. godine. Dve godine kasnije „opština aveti” mogla bi da postane i Babušnica u kojoj trenuto živi oko 12.500 stanovnika.
Prema rečima demografa i statističara, najugroženija područja su pogranična mesta, istok i jug Srbije. Računica pokazuje da će se najpre isprazniti manje opštine, one do 5.000 stanovnika, dok opštine do 15.000 stanovnika neće fizički nestati, ali će se smanjiti.
– Potrebno je gledati čitavo područje. Ugrožen je ceo pojas – od Banata, pa cela istočna i južna Srbija, do Trgovišta i Crne Trave. Bez razlike, svi su u problemu. Majdanpek, Zaječar, Kladovo, Negotin. Ovi gradovi neće potpuno nestati, ali problem što će njihova okolina ostati prazna – kaže Dragan Vukmirović, direktor Republičkog zavoda za statistiku.
Saša Đorđević, predsednik opštine Gadžin Han, kaže da u ovoj opštini za sada nema sela bez stanovnika, ali da je veliki broj onih čija je prosečna starost žitelja veća od 60 godina.
– Pokušavamo da olakšamo život ljudima, ali naš najveći problem je nedostatak posla. Još sedamdesetih godina smo imali veliki odliv stanovništva ka Nišu, u periodu kada su se tamo otvarale Mašinska i Elektronska industrija. Procena je da u Nišu živi oko 35.000 ljudi sa ovog područja. Ranije je u privredi naše opštine bilo zaposleno oko 1.600 ljudi, ali danas većina tih firmi ili loše radi ili je u stečaju, tako da sada imamo svega 300 zaposlenih – kaže Đorđević.
To je i osnovni razlog zašto mladi i danas napuštaju ovu opštinu. Da bi se to zaustavilo, kako kaže Đorđević, država mora da motiviše one koji žele da ulažu.
– Ko će da dođe u Gadžin Han? Investitori moraju da se rasterete nekih plaćanja. Potrebna je strategija države kako opštine na jugu i istoku, počev od Knjaževca pa do Trgovišta, ne bi ostale prazne – kaže Đorđević.
Državna strategija je, međutim, potrebna za šire područje od istoka i juga Srbije. Računica pokazuje da će se opština Rekovac koja prema poslednjem popisu broji nešto više od 12.000 stanovnika do 2050. smanjiti na oko svega 1.700 građana. Nesreća za ovu opštinu je što je podjednako udaljena od Kragujevca, Kruševca, Jagodine u koje mladi najčešće odlaze.
Dragan Prodanović, predsednik ove opštine, kaže da se opština poslednjih godina bori da ponovo pokrene neke fabrike, ali i voćarsku proizvodnju.
– Pokušavamo da zaposlimo što veći broj ljudi. Sredstvima iz lokalne samouprave pokrenuli smo i proces sadnje voća. Radi se o 100.000 sadnica krušaka, dunja i trešanja. To je naš pokušaj da se vratimo voćarstvu kako bi se možda u nekoj perspektivi ovde otvorila i fabrika za preradu voća. Međutim, uz sve naše napore potrebno je i veće razumevanje države u smislu ulaganja u infrastrukturu. Imamo mala sredstva sa kojima ništa ne može da se uradi. Puno novca dajemo na socijalne programe. Problem su i stara domaćinstva, pa će tako selo Dobroselica verovatno biti prvo koje će ostati prazno budući da ima svega sedam, osam stanovnika – kaže Prodanović.
I Banat ugrožen
U Banatu su skoro sve opštine zabeležile pad broja stanovnika. Jedna od tih opština je i Srpska Crnja u kojoj je od poslednjeg popisa broj stanovnika opao za 2.000, pa tako sada ima 10.500 žitelja.
– Na popisu 1948. odnos broja stanovnika Srpske Crnje i Zrenjanina je bio jedan prema tri, a sada je odnos jedan prema 40. Migracija, negativan prirodni priraštaj i politika od 1948. do danas su od Crnje napravili selo na granici. U poslednje tri godine je uloženo dosta u poboljšanje kvaliteta života, ali je slabo išlo kada je reč o investicijama, a investicije su te koje će vratiti ljude – kaže Pera Milankov, predsednik opštine Srpska Crnja.
